دست خدا (۲۰۲۱) – The Hand of God
جوانی = آزادی
رضا حسینی: «دست خدا» دیدنی است به‌خصوص برای لحظه‌های رویایی ویژه‌ای که پائولو سورنتینو در خلق‌شان استاد است و از بهترین نمونه‌ها در زیرشاخه‌ی واقع‌گرایی(رئالیسم) جادویی در سینمای امروز جهان است؛ اما به پای بهترین آثار او در این حوزه، یعنی «زیبایی عظیم» (۲۰۱۳؛ برنده اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان) و «جوانی» (۲۰۱۵) نمی‌رسد؛ شاید چون سهم زندگی عادی در ناپل دهه ۱۹۸۰ و سال‌های نوجوانی سورنتینو بیش‌تر است؛ تا جایی که نگارنده به خاطر می‌آورد و فیلم‌های این کارگردان ایتالیایی را دیده یا داستان‌شان را می‌داند، این نخستین باری است که یک نوجوان، شخصیت اصلی فیلمی از سورنتینو قرار گرفته است. او می‌گوید تقریباً همه چیز در این فیلم بر اساس واقعیت زندگی خودش شکل گرفته است و جالب این‌که «روما»ی آلفونسو کوارون (ساخته‌شده بر اساس دوران کودکی کارگردانش در شهر مکزیک) بود که سورنتینو را بر آن داشت که فیلم مشابه خودش را بسازد و فهمید که «یک فیلم شخصی و خصوصی می‌تواند داستانی جهانی را روایت کند.» با این حال، شخصیت فابیئتو (که خود سورنتینو) است ویژگی مشترکی با تمام شخصیت‌های سن‌وسال‌دار اغلب آثار پیشین کارگردان‌شان دارد (که معمولاً تونی سِرویلو، بازیگر نقش پدر در «دست خدا»، آن‌ها را بازی کرده)؛ ویژگی‌ای که در این حرف‌های سورنتینو نمود روشنی دارد: «جوان بودن یعنی به‌روشنی بدانی آزادی چیست. برای همین است که دوست دارم درباره شخصیت‌های مسن فیلم بسازم چون حتی در چنین سن‌وسالی هم می‌توانید به مفهوم آزادی چنگ بزنید و آن را تصاحب کنید.»
پس سورنتینو با «دست خدا» آشکارا پا به قلمروی تازه‌ای گذاشته و شاید برای همین است که به جای فیلم‌بردار تقریباً همیشگی‌اش لوکا بیگاتسی، این بار اولین فیلم بلندش را با داریا دِآنتونیو کار کرده است؛ فیلم‌برداری که تمام تلاش خود را با به‌کارگیری لنزهای کاملاً متفاوت (حتی در یک فصل/سکانس به‌خصوص) و خلق نورپردازها و ترکیب‌بندی‌های چشم‌ربا به کار بسته است تا به این داستان بلوغ، رنگ‌ولعابی جادویی ببخشد. با وجود این، سهم روزگار گذشته و زندگی معمولی در «دست خدا» به‌گونه‌ای است که حتی با تمام لحظه‌های جادویی و ایده‌های غریب و خاص سورنتینو (مثل خواهری که در دست‌شویی است و فقط در پایان خارج می‌شود و اصلاً صندلی‌ای برای او دور میز غذاخوری نیست)، هم در بعضی از قسمت‌ها به ملال زندگی معمولی دچار می‌شود؛ و حتی با این‌که فیلم‌نامه نیز پر از ایده‌ها، نقاط عطف جذاب و شخصیت‌های ریزودرشت جالب و بامزه است.
(امتیاز ۷ از ۱۰)