سالن هدی – نقد ۱

سالن هدی (۲۰۲۱) – Huda’s Salon

کوه‌هایی بین ما

علی موسوی: سینمای فلسطین سینمای محبوبم در جهان عرب است؛ سینمایی که با بیش‌ترین محدودیت‌ها مواجه است ولی با خلاقیت فراوان، همواره آثاری را عرضه می‌کند که هم از لحاظ امتیازهای سینمایی و هم از نظر نکته‌های اجتماعی، بشری و سیاسی درخور تحسین هستند.

لیگ برتر این سینما را هانی ابو-اسعد، الیا سلیمان و آن‌ماری جاسر تشکیل می‌دهند. «اینک بهشت» (هانی ابو-اسعد، ٢٠٠۵) نخستین فیلم فلسطینی بود که نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شد. ابو-اسعد این دستاورد را سال ٢٠١٣ با «عمر» تکرار کرد. این دو نامزدی اسکار توجه هالیوود را جلب کرد و ابو-اسعد «کوه‌هایی بین ما» را با کیت وینسلت و ایدرِس البا ساخت. بدون شک این کار برایش درآمد خوبی داشت ولی به نظر من در کارنامه او نمره پایینی گرفت.

خوش‌بختانه ابو-اسعد برای تازه‌ترین فیلمش «آرایشگاه هُدی» به فلسطین بازگشته است. در آغاز فیلم می‌خوانیم که داستان آن بر اساس یک جریان حقیقی است. فیلم در آرایشگاه هدی (مَنال عوض) آغاز می‌شود که مشغول آرایش سر ریم (میساء عبدالهادی) است. ریم از مشتریان همیشگی اوست و با دختر چندماه خود که در گهواره است به آرایشگاه آمده است. او با هدی درددل می‌کند که شوهرش یوسف، همیشه به او شک دارد و فکر می‌کند او با مردی دیگر رابطه دارد. در این بین هدی یک فنجان قهوه برای ریم درست می‌کند و می‌بینیم که پنهانی چند قطره دارو به آن اضافه می‌کند. ریم پس از نوشیدن قهوه به خواب عمیقی فرو می‌رود. سپس هدی با کمک یک مرد جوان او را به اتاقی دیگر می‌برد و لباس‌هایش را درمی‌آورند… وقتی ریم بیدار می‌شود هدی عکس‌هایش را نشان می‌دهد و می‌گوید که باید برای سازمان امنیتی اسراییل کار کند وگرنه این عکس‌ها پخش خواهند شد. حالت ریم پس از شنیدن این حرف‌ها و دیدن عکس‌ها ترکیبی است از شُک، وحشت، انزجار و آشفتگی. مأموران امنیتی فلسطین که آرایشگاه هدی را تحت نظر داشته‌اند، خیلی زود هدی را دستگیر می‌کنند و عکس‌های او از مشتریانی را پیدا می‌کنند که به خبرچین تبدیل شده‌اند… فیلم از این‌جا به یک تریلر بدل می‌شود. ریم از دستگیری هدی باخبر می‌شود و می‌داند که امنیتی‌های فلسطینی به سراغش خواهند آمد. از طرفی دیگر چون هیچ خبرچینی و کمکی به اسراییلی‌ها نکرده است، آن‌ها هم کمکی به او نمی‌کنند. شوهرش هم که همیشه به او شک داشته است و حقیقت را نخواهد پذیرفت. ابو-اسعد مرتب بین بازجویی از هدی توسط رهبر گروه امنیتی فلسطین، حسن (علی سلیمان؛ معروف‌ترین و بهترین بازیگر مرد سینمای فلسطین) و وضعیت ریم در رفت‌وآمد است. برای مبارزان فلسطینی همه چیز سیاه‌وسفید است: یا علیه اسراییل می‌جنگی یا جاسوس آن‌هایی، یا زنده می‌مانی یا باید بمیری.

«آرایشگاه هدی» وضع زنان در جامعه عرب و اسلامی – و مردسالاری و زن‌ستیزی که در آن رواج دارد – را زیر ذره‌بین قرار می‌دهد. ابو-اسعد به‌خوبی موفق شده است حس آشفتگی و سراسیمگی ریم را به تماشاگران منتقل کند؛ و چه مردان و چه زنان تماشاگر، با ریم هم‌ذات‌پنداری می‌کنند و دل‌شان برای او به عنوان یک قربانی واقعی می‌سوزد. ما پس از شنیدن دفاعیه هدی در بازجویی‌اش، حتی برای او هم دل‌مان می‌سوزد؛ و این به ذهن‌مان می‌رسد که انگار هیچ روزنه امیدی برای زنان این جامعه وجود ندارد.

(امتیاز ۷ از ۱۰)