شنای پروانه – نقد ۱

شنای پروانه (۱۳۹۸) – Butterfly Swimming

هولناک و سرشار از تعلیق

جواد رهبر: «شنای پروانه» اولین فیلم سینمایی محمد کارت در امتداد مسیری ساخته شده که در چند سال اخیر با فیلم‌هایی مثل «فروشنده» (اصغر فرهادی)، «ابد و یک روز» (سعید روستایی) و «مغزهای کوچک زنگ‌زده» (هومن سیدی) همواره شده است؛ اما این فیلمی است که از صفر تا صد روی پای خودش می‌ایستد و بعد از افتتاحیه‌ای طوفانی به تریلری معمایی تبدیل می‌شود. بعد از انتشار فیلمی از زنی به نام پروانه در استخر، همسرش هاشم در اوج ناراحتی او را به قتل می‌‌رساند. پدر پروانه (که علی‌رضا داوودنژاد در اولین حضورش در مقابل دوربین نقش او را بازی می‌کند) به حجت (جواد عزتی)، برادر هاشم و پدر او می‌گوید تنها به یک شرط از قصاص خواهد گذشت و آن پیدا کردن فردی است که باعث ضبط و انتشار این فیلم شده است. این‌جاست که حجت دوره می‌افتد تا آن فرد را پیدا کند و به همین خاطر پایش به دره تجمع معتادان باز می‌شود، به محل تهیه مشروبات الکلی تقلبی می‌رود و به شیره‌کش‌خانه‌ها و قمارخانه‌ها سر می‌زند و تقریباً هر خلاف‌خانه‌ قابل‌تصور را می‌گردد تا سرنخی از مقصر اصلی ماجرا پیدا کند. همین جست‌وجوست که حتی زندگی او را که حالا بعد از پنج سال حبس کم‌کم به روال عادی برگشته، در معرض تهدید جدی قرار می‌دهد. هرچه حجت جلوتر می‌رود، با واقعیت‌های تلخ‌تری روبه‌رو می‌شود تا در نهایت و در شرایطی که فضای فیلم خفقان‌آور شده، همه چیز مثل آوار روی سرش خراب شود. به سبک و سیاق فیلم‌هایی که شخصیت‌ها هرچه بیش‌تر می‌گردند، به حقیقتی تلخ‌تر دست پیدا می‌کنند، این‌جا هم هرچه جست‌وجو به پایان راه نزدیک‌تر می‌شود، شدت تلخی آن بیش‌تر و بیش‌تر می‌شود تا این‌که به تصمیم نهایی حجت برسیم که عملی قابل‌درک و هم‌ذات‌پندارنه است و با یک ترکیب صحنه به‌یادماندنی، پایان درخشانی برای فیلم رقم می‌زند.

«شنای پروانه» از تمامی عناصرش به اندازه لازم بهره می‌برد؛ و با گروه بازیگران تماشایی‌اش و با فیلم‌نامه‌ای مملو از موقعیت‌های هولناک و سرشار از تعلیق، تماشاگر را به دنبال خود می‌کشاند و فیلم‌برداری متناسب با موقعیت‌ها و لوکیشن‌های خاص فیلم هم در کنار موسیقی متن آن از جنبه‌های تاثیرگذار دیگر «شنای پروانه» به حساب می‌آیند.

(امتیاز ۸ از ۱۰)

منبع اولین انتشار:: شماره‌ ۳۰۵، مجله «دنیای تصویر»، اسفند ۱۳۹۸