آن‌جا سپیده‌دم (۱۳۹۹)
«لخبند بزن!»
رضا حسینی: حس صمیمانه «آن‌جا سپیده‌دم» از همان نمای اولش که گویای مستندی خودنگاره (سلف‌پرتره) است به تماشاگر منتقل می‌شود و شم داستان‌گویی فیلم‌سازان هم تا چند نما بعد و نقش بستن عنوان فیلم دریافت می‌شود؛ و چه عنوان فوق‌العاده‌ای دارد این مستند سینمایی: آن‌جا سپیده‌دم؛ عنوانی که توأمان یادآور دوگانه‌های سیاهی و سفیدی، و مرگ و زندگی است، و البته حاکی از ستایشِ امید. حالا اگر صحبت از روزگار منحوس کرونا و یادگارهای سینمایی به میان بیاید، بجز سینمای جهان و مستندی مثل «۷۶ روز» (هائو وو، ویکسی چِن و فردی ناشناس، ۲۰۲۰) در سینمای خودمان می‌توانیم از «آن‌جا سپیده‌دم» به عنوان فیلمی دیدنی با غمی ناتمام از این روزگار نام ببریم.
داستان به زندگی محسن جهانی می‌پردازد که مستندساز است و پرستار بخش سوختگی بیمارستان امام رضا (ع) مشهد؛ که اوایل سال جاری به دلیل اوج شیوع ویروس کووید-نوزده به بخش بیماران کرونایی منتقل می‌شود. فرم خودنگاره و فیلم‌برداری تصاویر با موبایل، شاید در نگاه اول گویای پروژه‌ای ارزان‌قیمت باشد ولی رویکرد تصویری و پیشرفت روایی زندگی یک پرستار به‌درستی نشان می‌دهد که فیلم حاصل کارِ گروهی کاربلد است. به عنوان مثال، اسماعیل علی‌زاده تدوینگر فیلم است که سال گذشته برای کارش در خلق «شنای پروانه» (محمد کارت) برنده سیمرغ بلورین بهترین تدوین شد؛ یا مثلاً هاشم مسعودی در گفت‌وگوهای مختلفی اشاره کرده است که بیش از هفتاد جلسه فیلم‌برداری کردند. موضوع دیگری که شاید خیلی ساده به نظر برسد ولی نقش اساسی‌ای در کیفیت «آن‌جا سپیده‌دم» دارد و وجه تمایز و رجحان آن نسبت به دیگر مستندهای کرونایی را رقم زده، خود محسن جهانی است که بجز مستندسازی و علاقه به سینما، پرستاری می‌کند و یکی از اعضای کادر درمان بوده است. این یادآور همان پند مشهور هنر فیلم‌سازی است که می‌گوید درباره چیزی فیلم بسازید که آن را خوب درک و لمس کرده‌اید؛ چون فقط در چنین زمانی است که صحنه درماندگی یک پرستار و مونولوگ‌هایش درباره سخت‌ترین بخش پرستاری، چنین تکان‌دهنده از کار درمی‌آید؛ جایی که محسن جهانی می‌گوید: «گاهی وقت‌ها فکر می‌کنم که… من خاطره بد چند نفر شده‌ام. چند نفر وقتی من را می‌بینند یاد این می‌افتند که آخرین روزهای عزیزشان پیش من بوده. چند نفر من را می‌بینند یادِ…» و این‌جاست که من تماشاگر در پاسخ او می‌توانم جمله دخترک شیرین‌زبانش را تکرار کنم و بگویم: «لخبند بزن.» چون دیگر جایی برای «لبخند زدن» باقی نمانده است؛ و این همان کیفیت دست‌نیافتنی بهترین آثار سینمای مستند است که در هیچ درام قصه‌گوی استادانه‌ای یافت نمی‌شود.
«آن‌جا سپیده‌دم» جایزه ویژه هیأت داوران بخش کرونای چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» را برنده شد ولی بی‌شک یکی از بهترین مستندهای سال ۱۳۹۹ است که نباید فرصت دیدنش را از دست داد.
(امتیاز ۹ از ۱۰)