نظرسنجی بهترین – یا در واقع محبوبترین – فیلمها و سریالهای جهان در سال ۲۰۲۳
(با مشارکت ۳۲ منتقد)
رضا حسینی: سال ۲۰۲۳ چندماهی است به پایان رسیده و ما طبق معمول با تاخیر این نظرسنجی را کامل کردیم؛ دلایلش هم روشن است و به حال و روز منفک از دنیای این سرزمین برمیگردد و… آنچه در ادامه مرور میکنید نظرهای ۳۲ منتقد عضو سایت است – نظرهای برخی (که زودتر فهرستشان را به ما رساندند) پیش از این در شبکههای اجتماعی «منتقدان فارسیزبان» (صفحههای اینستاگرام و تلگرام) منتشر شده است – که حالا یکجا میتوانید آنها را مرور کنید و نتیجه شمارش آرا را نیز در پایان ببینید.
توضیح: اگر فیلمی برای سال ۲۰۲۲ بوده ولی در سال ۲۰۲۳ عرضه شده، در فهرست منتقدان لحاظ شده است؛ و همینطور فیلمهای ایرانی که در سال گذشته در دسترس عموم منتقدان قرار گرفتهاند هم در نظرسنجی مورد نظر بودهاند. البته موارد استثنایی هم داریم، مثل انتخاب برف آخر (امیرحسین عسگری) توسط علی موسوی که به دلیل زندگی ایشان در خارج از ایران در فهرستشان باقی مانده است.
انتخابها و نظرهای منتقدان (بهترتیب سن)
هوشنگ گلمکانی
بدون ترتیب:
زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
اپنهایمر / اوپنهایمر (کریستوفر نولان)
تشریح یک سقوط / آناتومی یک سقوط (ژوستین تریه)
برگهای افتاده / برگریزان (آکی کوریسماکی)
مه دسامبر / رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
جاماندگان (الکساندر پین)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
روزهای عالی (ویم وندرس)
هوشنگ راستی
سال گذشته که قرار شد بهترینها را انتخاب کنم همان اول نوشتم که اینها بهترینهای من نیستند چون در سینمای امروز دیگر بهترینی وجود ندارد. سینما شده اسباببازی و بازیهای کامپیوتری نوجوانان؛ بلکه فیلمهای قابل تحملی هستند که ارزش یک بار دیدن را دارند. یک بشر کمعقل و کمشعور بدون توجه به این نوشته و قبل از اینکه چشم و گوشش را باز کند و مطلب را با دقت بخواند بر مسند قضاوت نشسته و مانند خروس بیمحل دهانش را باز کرده بود و به سخره گرفته بود که «اینها بهترینهای یک منتقد است؟» پس امسال هم باز تکرار میکنم که اینها بهترینها نیستند بلکه فیلمهای قابل تحملی هستند که ارزش یک بار دیدن را دارند والسلام.
بین ۳۶۸ فیلمی که در سال ۲۰۲۳ دیدم ۴۱ فیلم محصول این سال بود. تمام فیلمهای اسکاری را هم دیدم. حتی فیلم مسخره «باربی» را هم تحمل کردم؛ اما فقط یک فیلم از این سال ارزش دیدن داشت:
۱- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی، ۲۰۲۳)
۲- آبهای سیاه (تاد هینز، ۲۰۱۹)
۳- مردی به نام بلید / مانایا (سرجو مارتینو، ۱۹۷۷)
۴- حفره (ژاک بِکر، ۱۹۶۰)
در مورد بهترین سریالها هم باید بگویم که سریال تماشا نمیکنم.
علی موسوی
۱- روزهای عالی (ویم وندرس)
۲- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
۳- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۴- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۵- سرزمین موعود (نیکلای آرسل)
۶- جاماندگان (الکساندر پین)
۷- داستان آمریکایی (کورد جفرسن)
۸- شعلهور (کریستیان پتسولد)
۹- زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
۱۰- برف آخر (امیرحسین عسگری)
و این سریالها (بهترتیب):
فصل سوم «اسبهای کند» (جیمز هاز و جرمی لاورینگ)، فصل اول «دیپلمات» (دبورا کان)، سریال کوتاه «جاسوسی میان دوستان» (نیک مورفی) و سریال کوتاه «میلیاردر، سرخدمتکار و دوستپسر» (باتیست اِشیگاری و مکسیم بونه)
محسن بیگآقا
سال ۲۰۲۳ برایم با نمایش «گلدا» در جشنواره برلین شروع شد که حالا میتوان جنگ یوم کیپور در آن را با جنگ فعلی در غزه مقایسه کرد و فیلم را پیشبینی حیرتانگیز یک واقعه خواند؛ و سال برای من با تماشای فیلم زیبای «قاتلان فلاور مون» تمام شد که ادای دینی به سینمای قصهگو با یک روایت درست است.
بدون ترتیب:
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
تبهکاران / The Delinquents (رودریگو مورنو)
شعلهور (کریستیان پتسولد)
اتاق معلمان (ایلکر جاتاک)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
استاد موسیقی / مایسترو (بردلی کوپر)
طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
گلدا (گای ناتیو)
محمدرضا فهمیزی
۱- شانسیشانسی (وودی آلن)
۲- طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
۳- جاماندگان (الکساندر پین)
و بقیه بدون ترتیب:
سرزمین موعود (نیکلای آرسل)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
روزهای عالی (ویم وندرس)
برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
داستان آمریکایی (کورد جفرسن)
جنگل پرتقال (آرمان خوانساریان)
و این فیلمها (بدون ترتیب):
چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)، شعلهور (کریستیان پتسولد)، استروید سیتی (وس اندرسن)، تفریق (مانی حقیقی)…
بهترین سریالها:
۱- فصل هفتم «ریک و مورتی» (جاستین رویلند و دن هارمن)
۲- فصل ششم «آینه سیاه» (چارلی بروکر)
۳- سریال کوتاه «درسهای شیمی» (لی آیزنبرگ)
و بقیه بدون ترتیب:
فصل سوم «تنها قتلها در ساختمان» (استیو مارتین و جان هافمن)، فصل اول «سیلو» (گراهام یوست)، فصل دوم «چی میشد اگر…؟» (برایان اندروز و…)، فصل سوم «برنامه صبحگاهی» (جی کارسن)، فصل پنجم «فارگو» (نوا هاولی)، فصل دوم «هجوم» (سایمن کینبرگ و دیوید وایل)…
حمیدرضا مدقق
بدون ترتیب:
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
آنجایی خدا؟ منم، مارگِرت. (کلی فرمن کریگ)
برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
اسپایدرمن: سراسر جهان اسپایدر (ژوآکیم دوس سانتوس، کِمپ پاوِرز و جاستین کی. تامپسن)
آرش خوشخو
۱- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
۲- مه دسامبر / رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)
۳- هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)
۴- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۵- استروید سیتی (وس اندرسن)
۶- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۷- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
۸- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۹- فِراری (مایکل مان)
۱۰- احساساتم را جریحهدار کردی (نیکول هالوفسِنر)
و اینها:
حاضر شدن (کلی رایکارت)، اپنهایمر (کریستوفر نولان)، آنجایی خدا؟ منم، مارگِرت. (کلی فرمن کریگ)، استاد موسیقی / مایسترو (بردلی کوپر)، روزهای عالی (ویم وندرس)
بهترین سریالها:
۱- فصل چهارم وراثت (جسی آرمسترانگ)
۲- فصل سوم اسبهای کند (جیمز هاز و جرمی لاوِرینگ)
۳- فصل پنجم فارگو (نوآ هاولی)
علی احسانی
۱- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۲- جاماندگان (الکساندر پین)
۳- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۴- شعلهور (کریستیان پتسولد)
۵- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۶- درس (آلیس تروتن)
۷- روزهای عالی (ویم وندرس)
۸- داستان شگفتانگیز هنری شوگر (وس اندرسن)
۹- بلوط پیر (کن لوچ)
۱۰- بو ترسیده (آری استر)
و اینها (بدون ترتیب):
درون (واسیلیس کاتسوپیس)، کُنت (پابلو لارایین)، زندگیهای گذشته (سلین سونگ)، استخر بیانتها (برندن کراننبرگ)، طفلکیها (یورگوس لانتیموس)، منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)، فریمانت (بابک جلالی)، جنگل پرتقال (آرمان خوانساریان)، نبودن (علی مصفا)، منطقه بحرانی (علی احمدزاده)، تفریق (مانی حقیقی)
سحر عصرآزاد
بدون ترتیب:
مه دسامبر / رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
شعلهور (کریستیان پتسولد)
زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
روزهای عالی (ویم وندرس)
جاماندگان (الکساندر پین)
اتاق معلمان (ایلکر جاتاک)
نبودن (علی مصفا)
حسین معززینیا
۱- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۲- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۳- روزهای عالی (ویم وندرس)
۴- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۵- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۶- پسرک و مرغ ماهیخوار (هایائو میازاکی)
۷- جاماندگان (الکساندر پین)
۸- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
۹- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
۱۰- طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
درباره هر ده فیلم و همچنین دیگر فیلمهای سال گذشته یادداشتهایی نوشتهام یا نظرم را گفتهام که میتوانید در سایتم moazezinia.com کانال تلگرام یا در کانال یوتیوبم آنها را مطالعه کنید یا بشنوید.
مازیار معاونی
فهرست من را با این توضیح در نظر بگیرید که زمان کافی برای تماشای آثار زیادی را نداشتم و البته دو فیلم «قاتلان فلاور مون» (مارتین اسکورسیزی) و «ناپلئون» (ریدلی اسکات) هم کمتر از حد انتظارم بودند؛ بهخصوص «ناپلئون» که با اینکه بهنوعی فیلم پرتره محسوب میشد ولی از تعمق در شخصیت اصلی بهشدت غفلت کرده بود.
۱- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۲- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۳- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
۴- روزهای عالی (ویم وندرس)
۵- شعلهور (کریستیان پتسولد)
ناصر صفاریان
بدون در نظر گرفتن فیلمهای مستند، کوتاه و آثار ایرانی بهنمایشدرآمده در دیگر کشورها:
۱- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
۲- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۳- جاماندگان (الکساندر پین)
و اینها:
اتاق معلمان (ایلکر جاتاک)، شعلهور (کریستیان پتسولد)، در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)، مه دسامبر / رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)، روزهای عالی (ویم وندرس)، بو ترسیده (آری استر)…
منوچهر دینپرست
۱- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
۲- زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
۳- نبودن (علی مصفا)
۴- جنگل پرتقال (آرمان خوانساریان)
۵- هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)
۶- روزهای عالی (ویم وندرس)
۷- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۸- شب داخلی دیوار (وحید جلیلوند)
۹- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۱۰- شانسی شانسی (وودی آلن)
محمد جلیلوند
۱- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۲- جاماندگان (الکساندر پین)
۳- داستان آمریکایی (کورد جفرسن)
۴- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۵- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
۶- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۷- شب داخلی دیوار (وحید جلیلوند)
۸- تفریق (مانی حقیقی)
۹- گودزیلا منهای یک (تاکاشی یامازاکی)
۱۰- استاد موسیقی/ مایسترو (بردلی کوپر)
جواد رهبر
۱- روزهای عالی (ویم وندرس)
۲- جاماندگان (الکساندر پین)
۳- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۴- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۵- پسرک و مرغ ماهیخوار (هایائو میازاکی)
۶- سالتبرن (امرالد فنل)
۷- طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
۸- بو ترسیده (آری استر)
۹- قاتل (دیوید فینچر)
۱۰- داستان شگفتانگیز هنری شوگر، موشگیر، قو، سم (چهار فیلم کوتاه وس اندرسن که از داستانهای رولد دال اقتباس شدهاند)
و اینها:
مه دسامبر/ رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)، اپنهایمر (کریستوفر نولان)، استاد موسیقی/ مایسترو (بردلی کوپر)، زندگیهای گذشته (سلین سونگ) و قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
دامون قنبرزاده
بدون ترتیب:
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
روزهای عالی (ویم وندرس)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
برابرساز / اکولایزر ۳ (آنتون فوکوآ)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
رنفیلد (کریس مککی)
زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
هنگام کمین شیطان (دمیان روگنا)
ژان دو باری (مایوِن)
کنت (پابلو لارایین)
و این فیلم:
ناکجا (آلبرت پینتو)
امیرعلی نصیری
۱- اسپایدرمن: سراسر جهان اسپایدر (ژوآکیم دوس سانتوس، کِمپ پاوِرز و جاستین کی. تامپسن)
۲- قاتل (دیوید فینچر)
۳- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۴- زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
۵- استروید سیتی (وس اندرسن)
۶- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۷- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۸- جاماندگان (الکساندر پین)
۹- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۱۰- اتاق معلمان (ایلکر جاتاک)
و…
شعلهور (کریستیان پتسولد)…
و این چند سریال (بهترتیب):
فصل چهارم «وراثت»، فصل دوم «خرس»، سریال کوتاه «بکهام» و فصل اول «سامورایی چشمآبی»
محمد ابراهیمیان
۱- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۲- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۳- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
۴- فراری (مایکل مان)
۵- از پایان دنیا بیش از حد انتظار نداشته باش (رادو ژوده)
۶- فلورا و پسر (جان کارنی)
۷- فردایی روشنتر (نانی مورتی)
۸- مه دسامبر / رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)
۹- ربودهشده (مارکو بلوکیو)
۱۰- هفت اورنگ / The Plough (فیلیپ گارل)
و اینها:
روزهای عالی (ویم وندرس)، جاماندگان (الکساندر پین)، اشتیاق دودن بوفان / مزه چیزها (تران آن هونگ)، مرز سبز (آگنیشکا هولاند)، کاخ (رومن پولانسکی)، شرق شیرین (شان پرایس ویلیامز)، تصاویر ارواح (کلبر مندونسا فیلیو)، شیمر / رویای غیرممکن (آلیچه رورواکر)، داستان آمریکایی (کورد جفرسن)، مهاجران مقیم / The Settlers (فِلیپه گالوز آبرلی)…
ریحانه عابدنیا
۱- جاماندگان (الکساندر پین)
۲- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۳- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۴- اشتیاق دودن بوفان / مزه چیزها (تران آن هونگ)
۵- هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)
۶- بو ترسیده (آری استر)
۷- پسرک و مرغ ماهیخوار (هایائو میازاکی)
۸- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
۹- روزهای عالی (ویم وندرس)
۱۰- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
امیرحسین سیادت
۱- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
بقیه بدون ترتیب:
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
اتاق معلمان (ایلکر جاتاک)
شعلهور (کریستیان پتسولد)
هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)
شیمر / رویای غیرممکن (آلیچه رورواکر)
شر وجود ندارد / شیطان وجود ندارد (ریوسکه هاماگوچی)
آزاده جعفری
۱- تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
۲- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۳- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۴- Trenque Lauquen (لائورا سیتارلا)
۵- توتم (لیلا آویلِس)
۶- شرق شیرین (شان پرایس ویلیامز)
۷- شعلهور (کریستیان پتسولد)
۸- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۹- از پایان دنیا بیش از حد انتظار نداشته باش (رادو ژوده)
۱۰- آنجایی خدا؟ منم، مارگِرت. (کلی فرمن کریگ)
و اینها:
۱- تولد / Naui pituseongi yeonin (جی-یانگ یو)
۲- Blackbird Blackbird Blackberry (الین ناوِریانی)
۳- درسهای بلاگا (استفان کوماندارِف)
۴- اتاقهای سرخ (پاسکال پلانته)
۵- آیلین (ویلیام اولدروید)
رضا حسینی
سال ۲۰۲۳ هم تمام شد و من ماندم و فیلمهایی که نشد ببینم. البته امسال فیلمهای مطرح زیادی بودند که برای من به اندازه کافی خوب نبودند و حتی در این فهرست بلند هم جایی پیدا نکردند:
۱- زندگیهای گذشته (سلین سونگ) / ناخنها Fingernails (کریستوس نیکو): دو عاشقانه درخشان سال از دو فیلمساز تازهکار که فقط باید تماشایشان کنید؛ دومی با وجود نمایش در جشنوارههایی چون تلیوراید، تورنتو و کسب جایزه ارزشهای انسانی از تسالونیکی، یکی از قدرندیدهترین فیلمهای سال باقی مانده است.
۲- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر): اصلا مهم نیست چه جلال و جبروتی دارند و زندگیشان با وجود فریادهای رنجآلود قربانیان – که خونشان آسمان شب را سرخ کرده – چهقدر رنگین و «زنده» است (و گلیزر چه فرم درخشان و نابی را برای رسیدن به این تصویر زنده ابداع کرده) چون در نهایت جلادان هم میمیرند… و فراموش میشوند؛ در حالی که همیشه از قربانیان چیزی به یادگار میماند؛ حتی لنگهکفشهای کارگریشان.
۳- شب داخلی دیوار (وحید جلیلوند) / تفریق (مانی حقیقی): تصاویری بهروز از آنچه در جامعه ایران اتفاق میافتد و حاکمان با توقیف کردن چنین فیلمهایی در واقع چشمشان را بر حقیقت مردمان این سرزمین بستهاند. جلیلوند که فیلم به فیلم پیشرفت قابلتوجهی کرده، به نظرم یک شاهکار فراموشنشدنی ساخته و مانی حقیقی مثل همیشه ژانر جدیدی را در سینمای ایران تجربه کرده است.
۴- طعم نمک تمام جادههای خاکی / All Dirt Roads Taste of Salt (ریون جکسن): باز هم جواهری ناب از سینمای مستقل آمریکا؛ فیلمی بهیادماندنی که انگار همان چکیده زندگی است در آخرین لحظههای پیش از مرگ.
۵- روزهای عالی (ویم وندرس): در باب گریختن از آزارهای یک زندگی آنچنانی و پناه بردن به سکوت و آرامش یک زندگی کاملا معمولی؛ و در ستایش لذت بردن از چیزهای کوچک همچو آدمهایی که انگار به چشم نمیآیند اما خوب بلدند لحظهها را زندگی کنند.
۶- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان): میدانیم که جیلان چهقدر تحت تاثیر سینمای ایران و بهخصوص زندهیاد عباس کیارستمی است اما انگار پوسیدن در جغرافیای سرزمین او نیز شباهت زیادی به فرسودن در این سرزمین دارد.
۷- تبهکاران / The Delinquents (رودریگو مورنو): ترکیب زیرژانر مهیج سرقت با قالب سینمای آهسته و افزودن چاشنی ژانرهای درام عاشقانه و کمدی، معجون سینمایی لذتبخش و فراموشنشدنیای خلق کرده است.
۸- اسلای (تام زیمنی): مستندی فوقالعاده درباره سیلوستر استالون. این دست فیلمها معمولا به گزارشی مفصل و گاه حوصلهسربر از زندگی پرفرازونشیب سوژههای خود بدل میشوند (انگار در انبوه مصالحی که دارند گم میشوند) و به همین خاطرست که اسلای میتواند الگوی درخشانی برای ساختن یک مستند پرتره سینمایی باشد.
۹- گودزیلا منهای یک (تاکاشی یامازاکی): باورم نمیشود که این همه سال زمان برد تا بالاخره آن درام هیولایی استعاری را ببینم که همیشه روی کاغذ حرفش بود! (نسخههای آمریکایی گودزیلا که همیشه حکم شوخیهای گرانقیمت و بد هالیوود را دارند)
۱۰- داستان آمریکایی (کورد جفرسن) / رویاپرداز آمریکایی (پل دِکتِر): کمدیهای سیاهی در باب حال و روز نویسندهجماعت که روزی کاملا در دنیاهای رویاییشان ساکن خواهند شد؛ و البته که جوامع و ایدهآلهای دروغینشان آنها را به چنین ورطهای سوق میدهند.
و اینها (بدون ترتیب):
لالایی (آلودا روییز دی آزوا)، قفطان آبی (مریم التوزانی)، واقعیت / Reality (تینا ساتر)، با من حرف بزن (راکاراکا)، شیمر / رویای غیرممکن (آلیچه رورواکر)، استخر بیانتها (برندن کراننبرگ)، مرز سبز (آگنیشکا هولاند)، توتم (لیلا آویلِس)، هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)، مسموم: حقیقت کثیف درباره غذای شما (استفانی زوئشتیگ)، نبودن (علی مصفا)، چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)، تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)، آخر شب با شیطان (کالین و کامرون کایرنز)، ۲۰ روز در ماریوپول (مستیسلاف چرنوف)، جامعه مبادی آداب / Polite Society (ندا منظور)، سالتبرن (امرالد فنل)، رویاهای ربات (پابلو برگر)، باربی (گرتا گرویگ)، قاتل (دیوید فینچر)، قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)، سرزمین موعود (نیکلای آرسل)، فلورا و پسر (جان کارنی)، گاهی به مردن فکر میکنم (ریچل لمبرت)، ایندیانا جونز و گردونه سرنوشت (جیمز منگولد)، ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ (کریستوفر مککوری)، انجمن برف (جی. ای. بایونا)، سوزومه (ماکوتو شینکای)، پسرک و مرغ ماهیخوار (هایائو میازاکی)، گرن توریزمو (نیل بلومکمپ)، خالق / The Creator (گرت ادواردز)، گل بعدی پیروزی است (تایکا وایتیتی)، فیلمکنسرت ایمجین درگنز: زنده در وگاس (مت ایستین)، فیلم کوتاه جنگ تمام است! (دیو مولینز)…
غافلگیری سال: فیلم تلویزیونی رشتهها / Threads (میک جکسن، ۱۹۸۴)
و از بین معدود سریالهایی که دیدم:
۱- فصل دوم انیمه حماسه وینلند (شوهی یابوتا): در روزگاری که انگار همه دنیا به جان هم افتادهاند و چیزی تا تحقق هراسانگیز جنگ جهانی سوم باقی نمانده است شاید رهبران افسارگسیخته جهان را باید پای تماشای این انیمه درخشان نشاند که در باب بزرگمردی و رهبری حقیقی هم هست.
۲- کاپیتانهای جهان / فرماندهان دنیا (ویل فرنکام و یولیسِس نِتو)
۳- سامورایی چشم آبی (امبر نیوزومی و مایکل گرین)
و اینها:
فصل اول آخرین بازماندگان ما (کریگ مِیزِن و نیل دراکمَن)، آکتور (نیما جاویدی)…
فاطمه فریدن
۱- روزهای عالی (ویم وندرس)
۲- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۳- سناریو رویا (کریستوفر بورگلی)
۴- داستان آمریکایی (کورد جفرسن)
۵- هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)
۶- اتاقهای سرخ (پاسکال پلانته)
و اینها (بهترتیب):
چرا گریه نمیکنی؟ (علیرضا معتمدی)، نبودن (علی مصفا)، جنگل پرتقال (آرمان خوانساریان)…
بهترین سریال:
آکتور (نیما جاویدی)…
گلاره محمدی
بهترین فیلمها (بدون ترتیب):
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
استروید سیتی (وس اندرسن)
ناپلئون (ریدلی اسکات)
فراری (مایکل مان)
قاتل (دیوید فینچر)
باربی (گرتا گرویگ)
ایر (بن افلک)
گرن توریزمو (نیل بلومکمپ)
گل بعدی پیروزی است / Next Goal Wins (تایکا وایتیتی)
بهترین سریالها (بدون ترتیب):
فصل دوم خرس (کریستوفر استورِر)
فصل چهارم وراثت (جسی آرمسترانگ)
فصل سوم دره شادی (سَلی وِینرایت)
سریال کوتاه مشاجره (لی سونگ جین)
فصل اول صورت پوکری (ریان جانسن)
فصل اول آخرین بازماندگان ما (کریگ مِیزِن و نیل دراکمَن)
فصل اول نورهای آبی (دِکلان لان و آدام پترسن)
فصل پنجم خانم میزل شگفتانگیز (ایمی شرمن-پالادینو)
فصل اول طلا (نیل فورسیث)
سریال کوتاه افول خاندان آشر (مایک فلنگن)
مهران آرین
بدون ترتیب:
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
آنجایی خدا؟ منم، مارگِرت. (کلی فرمن کریگ)
همه ما غریبهها (اندرو هیگ)
تبهکاران (رودریگو مورنو)
بو ترسیده (آری استر)
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
جاماندگان (الکساندر پین)
یحیا نطنزی
بدون ترتیب:
شیمر / رویای غیرممکن (آلیچه رورواکر)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
روزهای عالی (ویم وندرس)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
بیموقع / Out of Season (استفان بریزه)
گاهی به مردن فکر میکنم (ریچل لمبرت)
شعلهور (کریستیان پتسولد)
شرق شیرین (شان پرایس ویلیامز)
طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
بو ترسیده (آری استر)
مازیار رضایی
سال گذشته کمتر از همیشه فیلم دیدم – بهویژه از سینمای جهان – و تقریباً تمام سالم به دیدن سریالهای بیکیفیت و باکیفیت ایرانی و فرنگی گذشت. تعداد فیلمهای ارزشمند نادیده هنوز بسیار است و این فهرست، بهطور طبیعی از میان آثاری است که دیدهام.
بدون ترتیب:
نبودن (علی مصفا)
شب داخلی دیوار (وحید جلیلوند)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
منطقه بحرانی (علی احمدزاده)
تفریق (مانی حقیقی)
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
چرا گریه نمیکنی؟ (علیرضا معتمدی)
ناپلئون (ریدلی اسکات)
علی نعیمی
بدون ترتیب:
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
اپنهایمر (کریستوفر نولان)
روزهای عالی (ویم وندرس)
برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
پسرک و مرغ ماهیخوار (هایائو میازاکی)
جاماندگان (الکساندر پین)
چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
سید آریا قریشی
۱- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۲- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۳- روزهای عالی (ویم وندرس)
۴- ۲۰ روز در ماریوپول (مستیسلاف چرنوف)
بقیه به ترتیب حروف الفبای فارسی:
پسرک و مرغ ماهیخوار (هایائو میازاکی)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
جاماندگان (الکساندر پین)
دهقانان / The Peasants (دوروتا کوبیلا و هیو ولچمن)
شیمر / رویای غیرممکن (آلیچه رورواکر)
منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر)
و اینها (به ترتیب حروف الفبای فارسی):
آخر شب با شیطان (کالین و کامرون کایرنز)، آنزلم – شتاب زمان (ویم وندرس)، اشتیاق دودن بوفان/ مزه چیزها (تران آن هونگ)، انجمن برف (جی. ای. بایونا)، برای پایان همه جنگها: اپنهایمر و بمب اتم / To End All War: Oppenheimer and the Atomic Bomb (کریستوفر کسل)، برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)، پنجه آهنی (شان دورکین)، چهار دختر (کوثر بن هنیه)، خاموش: فیلم مایکل جی. فاکس (دیویس گوگنهایم)، درون پیله زرد / Inside the Yellow Cocoon Shell (فام تین آن)، رویاهای ربات (پابلو برگر)، زندگیهای گذشته (سلین سونگ)، منطقه بحرانی (علی احمدزاده)، مه دسامبر / رابطه با اختلاف سنی (تاد هینز)، نبودن (علی مصفا)…
شهرزاد امیرشاهکرمی
بدون ترتیب:
قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
شعلهور (کریستیان پتسولد)
روزهای عالی (ویم وندرس)
تشریح یک سقوط (ژوستین تریه)
درس (آلیس تروتن)
داستان شگفتانگیز هنری شوگر (وس اندرسن)
در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
هیولا (هیروکازو کوره-ایدا)
چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
رویاهای ربات (پابلو برگر)
و اینها (بدون ترتیب):
نبودن (علی مصفا)، داستان آمریکایی (کورد جفرسن)، برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)…
رضا زمانی
۱) نمیدانم گفتن از اینکه هر سال تعداد آثار دیدنی مدام کمتر و کمتر میشود به کلیشه تبدیل شده یا نه؟ اما میدانم که اهل غر زدن نیستم؛ دستکم هر سال تعداد شاهکارهای ندیدهای که از گنجینه تاریخ سینما به فهرست آثار محبوبم اضافه میشوند، بیشتر و بیشتر میشوند و خیال آدم را راحت میکنند که دستکم حالوهوای این روزها تاثیر چندانی در لذت بردنم از سینما نداشته است.
۲) سیاهه فیلمسازانی که در سال ۲۰۲۳ فیلمی در نوبت اکران داشتند، سالی نویدبخش را مژده میداد؛ سالی که احتمالا چندتایی فیلم بهیادماندنی در نوبت پخش دارد. شوی تبلیغاتی «باربنهایمر» که جدی نبود و برای من شور و شوقی به همراه نداشت. تماشای «اپنهایمر» روی پرده بزرگ هم افاقه نکرد تا صبر کنم ببینم اسکورسیزی و فینچر چه کردهاند. تماشای فیلم فینچر شوق دوباره دیدنش را به همراه داشت اما اسکورسیزی و داستان قاتلانش حسابی حالم را گرفت. گرچه سینمای مستقل و همچنین دنیای مستند چیزهایی رو کردند که امسال را با فهرستی کمتر از ۱۰ فیلم جمع نکنم و رو سیاه نشوم. به همین دلیل هم سهم مستقلها و مستندها در سیاهه بنده کم نیست.
۱- قاتل (دیوید فینچر)
۲- هنگام کمین شیطان (دمیان روگنا)
۳- زندگیهای گذشته (سلین سونگ)
۴- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۵- خانهای از تراشهها (سایمون لرنگ ویلمونت)
۶- شعلهور (کریستیان پتسولد)
۷- روزهای عالی (ویم وندرس)
۸- استاد باغبان (پل شریدر)
۹- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان)
۱۰- هزار و یک (ای. وی. راکوِل)
خشایار سنجری
۱- جاماندگان (الکساندر پین)
۲- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی)
۳- طفلکیها (یورگوس لانتیموس)
۴- شب داخلی دیوار (وحید جلیلوند)
۵- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی)
۶- شعلهور (کریستیان پتسولد)
۷- اپنهایمر (کریستوفر نولان)
۸- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه)
بهترین سریالها:
۱- سریال کوتاه کور سو / A Small Light (جون رِیتِر و تونی فِلان)
۲- فصل اول آخرین بازماندگان ما (کریگ مِیزِن و نیل دراکمَن)
۱۰ فیلم برتر سال ۲۰۲۳ به انتخاب ۳۲ منتقد ایرانی سایت «منتقدان فارسیزبان»
۱- تشریح یک سقوط / آناتومی یک سقوط (ژوستین تریه) ۲۳ امتیاز، فیلم اول ۲ منتقد
۲- روزهای عالی (ویم وندرس) ۲۲ امتیاز، فیلم اول ۳ منتقد
۳- در باب علفهای خشک (نوری بیلگه جیلان) ۲۱ امتیاز، فیلم اول ۲ منتقد
۴- اپنهایمر / اوپنهایمر (کریستوفر نولان) ۱۸ امتیاز، فیلم اول ۳ منتقد
۵- جاماندگان (الکساندر پین) ۱۷ امتیاز، فیلم اول ۲ منتقد
۶- منطقه مورد علاقه (جاناتان گلیزر) ۱۷ امتیاز، فیلم اول ۱ منتقد
۷- قاتلان فلاور مون (مارتین اسکورسیزی) ۱۵ امتیاز، فیلم اول ۲ منتقد
۸- برگهای افتاده (آکی کوریسماکی) / شعلهور (کریستیان پتسولد) ۱۲ امتیاز، فیلم اول منتقدی نیست
۹- چشمانت را ببند (ویکتور اریسه) ۱۱ امتیاز، فیلم اول ۲ منتقد
۱۰- زندگیهای گذشته (سلین سونگ) ۱۱ امتیاز، فیلم اول ۱ منتقد