پوست (1398)

نوشته‌های منتقدان

سحر عصرآزاد: رویکرد «پوست» به سینمای وحشت – که متأسفانه نمونه‌های نادری به جهت ایرانی‌بودن در سینمای ما دارد – این است که الگویی جدید را به‌واسطه نمایش ترس ایرانی ارائه دهد. به همین جهت رجعتی به افسانه‌ها و باورهای محلی به حضور و نقش جن، طلسم، نفرین و دعا دارد که نمونه‌هایش در جامعه شهری و مدرن امروز هم کم نیستند؛ اما همخوانی این باورهای کهن با بستر و جغرافیای انتخابی که روستایی بکر و رمزآلود در آذربایجان است، کمک کرده تا اتمسفر قصه و فیلم منحصربه‌فرد و در عین حال، ملموس و باورپذیر شود؛ روستایی که همه اجزای آن ساخته شده تا جهان فیلم را به بهترین و دقیق‌ترین شکل ممکن در ذهن مخاطب بازسازی کند… مطالعه نقد کامل

جواد رهبر: «پوست» فیلمی از ژانر وحشت است که نمونه‌های موفقش در سینمای ایران به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد؛ اما بهمن و بهرام ارک آن قدر دقیق و حساب‌شده عمل می‌کنند که هیچ خبری از ملاحظه‌کاری نیست و این در حالی است که فیلم سراغ موضوع‌هایی مثل برگزاری مراسم عزاداری محرم – با حضور شیری که می‌گویند در صحرای کربلا حضور داشته – و طلسم و اجنه می‌رود و داستانش را با موفقیت تمام روایت می‌کند. راوی، عاشیق ولی است که می‌نوازد و می‌خواند و ضمن پیشبرد داستان، آن‌چه را که در دل شخصیت‌هاست آشکار می‌سازد. علاوه بر این، آن‌چه «پوست» را به فیلمی خاص تبدیل می‌کند، عشقی بدفرجام در بطن فیلم است که رابطه مستقیمی با طلسمی شوم دارد. «پوست» از نظر طراحی صحنه، نورپردازی، فیلم‌برداری، موسیقی متن و گروه بازیگرانش، فیلمی موفق و تماشایی از کار درآمده است و فضای کاملاً بومی آن در کنار استفاده هوشمندانه از زبان ترکی در باورپذیرتر شدن رویدادها برای تماشاگر بسیار موثر عمل می‌کند؛ هرچه باشد قرارست در این فیلم طلسم آینه باطل شود و اجنه از زندگی شخصیت‌ها خارج شوند. «پوست» به عنوان فیلمی که می‌خواهد جن را هم به تماشاگر نشان بدهد، فیلمی قابل‌قبول است. «پوست» از آن دسته فیلم‌هایی است که سینمای ایران بیش از هر زمان دیگری به آن‌ها نیاز دارد؛ فیلم‌هایی قصه‌گو با حال‌وهوایی متفاوت نسبت به جریان رایج سینمای ایران که می‌توانند به‌مرور ذائقه‌ی تماشاگر سینما را تغییر بدهند و غنی‌تر کنند. (شماره ۳۰۵ مجله «دنیای تصویر»، اسفند ۱۳۹۸)

خشایار سنجری: برادران ارک دنیای هراس‌انگیزشان را با رقص و آواز همنشین می‌کنند نه با چاقو و خون. بر همین اساس، قصه «پوست» را یک عاشیق روایت می‌کند تا فیلم حسی دوگانه از شادی و ترس را زنده کند که علتش، گفتن از دنیایی ناشناخته است؛ و این حس اکتشاف در جهانی نامکشوف، ترس و لذت را توأمان دارد… مطالعه نقد کامل

بهمن شیرمحمد: آن‌جایی که قرارست عامل ترس به عنوان عاملی غیرانسانی و از این رو کم‌تر تجربه‌شده به تماشاگر معرفی شود، نیاز به ساختن و پرداختن صحنه‌هایی داریم که فراتر از صحنه‌های معمول دیده‌شده در سینمای ایران هستند و خرق عادت و جسارتی که برادران ارک در اولین فیلم بلندشان به خرج داده‌اند از همین نقطه سرچشمه می‌گیرد. آن‌ها فارغ از پیشرفت تکنیکی سینمای ایران در تمامی عرصه‌ها، فیلم‌شان را همانند هنر پرجزییات و ریزبافت ایرانی ساخته‌اند. «پوست» نه شبیه به محصولی برآمده از فناوری صرف که انگار محصولی دست‌ساز است. (شماره ۲۲۶ ماهنامه «فیلم‌نگار»، آذر ۱۴۰۰)

ساسان گلفر: آن‌چه باعث تمایز این فیلم خاص با آثار متعددی شده است که هر ساله در سراسر جهان در این ژانر ساخته می‌شوند، رویکرد فولکلوریک و تغزلی سازندگان «پوست» است که علاوه بر پیوند بیش‌تر این اثر با ریشه‌های کهن این گونه، آن را از حیطه ژانر فراتر می‌برد و عمقی انسانی، تغزلی و احساسی به آن می‌بخشد. به‌علاوه، رویکرد پست‌مدرن برادران ارک عملاً اثری به وجود آورده است که نمی‌توان همتایی ژانری برای آن جست‌وجو کرد… مطالعه نقد کامل

شادی حاجی‌مشهدی: موسیقی بامداد افشار، قلب تپنده فیلم است که جادوی ساز نوازنده و ترانه‌هایش را با فضانگاری‌های دوربین، بُعد و حیات می‌بخشد؛ اما مشکل اساسی فیلم برای مخاطب غیرآذری‌زبان این است که احتمالا خیلی دیر موفق به درک جوهره اصلی قصه می‌شود. چرا که پیش از همراهی با جهان فیلم، مجذوب فضای مرموز آن و تعقیب زیرنویس‌های فارسی شده و بی‌شک از دریافت جزبه‌جز مقدمات و گزاره‌های اولیه پیرنگ اصلی جامانده است… مطالعه نقد کامل

رضا حسینی: «پوست» شاید با شروعی دیگر و مثلاً معرفی عاشیق که داستان را با اتکا به موسیقی و شعر روایت می‌کند، می‌توانست اثری بهتر و به‌یادماندنی‌تر باشد. فصل افتتاحیه فعلی «پوست» ممکن است انتظار تماشای فیلمی از ژانر وحشت را در مخاطب ایجاد کند که در ادامه – آن طور که باید – برآورده نمی‌شود چون از اساس قرار نبوده یک فیلم ترسناک باشد. وگرنه برادران ارک با نهایت دقت و وسواس یک جهان داستانی تمام‌عیار را بر پایه افسانه‌ها و دنیای جن و پری و آدمی، خلق کرده‌اند که کاوش در آن به دیدن و شنیدن افسانه‌ها بر پرده نقره‌ای می‌ماند… مطالعه نقد کامل

سید آریا قریشی: داستانی عاشقانه با مایه‌هایی از وحشتِ بومی‌شده که از الگوهای روایی افسانه‌های فولکلور بهره می‌گیرد و البته راه به الگوهای فیلم‌های موزیکال هم می‌برد: این توصیف، شاید تا حدی نشان دهد که هنگام مواجهه با «پوست» قرارست با چه معجون عجیبی روبه‌رو باشیم. ترکیب این الگوها در یک فیلم سینمایی، برای فیلم‌سازان باتجربه‌تر هم چالش بزرگی محسوب می‌شود؛ اما برادران ارک – از مهم‌ترین و موفق‌ترین فیلم‌سازان عرصه فیلم کوتاه در سال‌های اخیر – سراغ چنین چالشی رفته و – البته – از آن سربلند بیرون آمده‌اند… مطالعه نقد کامل

منوچهر دین‌پرست: در مجموع می‌توان «پوست» را نگاه کرد و در خاطر سپرد، اما این آغاز راهی است که می‌تواند بسیاری از فیلم‌سازان را با خود همراه کند. این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که چنین فیلم‌هایی، مخاطبان خاص خود را دارند و نمی‌توانند جزو فیلم‌هایی برشمرده شوند که مخاطبان برای خنده و لودگی سراغ‌شان می‌روند. ساخت فیلم‌هایی بر اساس مضامین فرهنگی و فولکلور، مسیری سخت و جانکاه است. (شماره ۲۷۹۷۲ روزنامه «اطلاعات»، سه‌شنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۰)

حسین آریانی: برادران ارک در کنار بهره گرفتن از آیین‌های خرافی چون آینه‌بینی، دعانویسی و جن‌گیری در لحظه‌هایی از «پوست» دست به نمایش مستقیم موجودات ماورایی زده‌اند. موجودات ماوراییِ «پوست» با شکل و شمایلی متاثر از آثار گروتسکِ «محمد سیاه‌قلم» نقاش تبریزی قرن نهم هجری قمری و از نگارگران دوره تیموری، نه‌تنها مثل مخلوقات برخی از فیلم‌های مشابه، کمیک یا توی ذوق‌زننده نیستند، بلکه با وجود تمام محدودیت‌های تکنیکی سینمای ایران، ضمن این‌که در مجموع قابل توجه و پذیرفتنی‌اند، حسی از بومی و ایرانی بودن با خود دارند… مطالعه نقد کامل

پرویز جاهد: مرز بین واقعیت و وهم و خیال در فیلم، تقریبا واضح و قاطع است در حالی که مخدوش شدن این مرز، یکی از اصول اولیه این نوع سینماست. «پوست» نه‌تنها ما را درگیر روایت عاشقانه مارال و آراز نمی‌کند بلکه هیچ حس تعلیق و دلهره‌ای در ما ایجاد نمی‌شود. «پوست» برخلاف فیلم کوتاه «حیوان»، هیچ صحنه تکان‌دهنده و غافلگیرکننده‌ای ندارد. تنها موفقیت برادران ارک در بازی‌های خوبی است که از بازیگران گرفته‌اند. بازی بازیگران نقش آراز، مادر آراز و همین طور بازیگر نقش مارال، با وجود حضور اندکش، بسیار قابل‌توجه است… مطالعه نقد کامل

نوشته‌های خوانندگان

مریم ایران‌نژاد: «پوست» راوی جهانی‌ست از رمز و راز و افسانه و در عین حال، موازی و هم‌سو با واقعیت جهان ملموس؛ درست است که بازی‌های زبانی در فیلم به طلسم و جادو و جن و پری مربوط می‌شود و با امر واقع، چندان قرابتی ندارد اما، آن‌چه در دنیای «پوست» در جریان است غیرقابل درک نیست. جهان فیلم شکل دیگری از بیانِ زندگیِ انسان گرفتار در جهان خیر و شر است؛ و از آن‌جایی که قصه در لامکان و لازمان روی می‌دهد، «پوست» دارای صبغه‌ای ازلی-ابدی است. نبرد بین خیر و شر تا جهان بوده و هست، وجود داشته و دارد و تلاش انسان برای پیروزی در برابر شر هم امری همیشگی است؛ و عشق، این گوهر دردانه هستی همچنان که «از هر طلسم و جادویی نیرومندتر است» اما غریب‌ترین قربانی جدال‌ نیک و بد زندگی‌ست… مطالعه نقد کامل